• Transseksualizm został ponownie uznany przez MON za przesłankę dyskwalifikującą z zawodowej służby wojskowej – wyjaśnia zastępca RPO
• ZRPO zwrócił się do MON z pytaniami, m.in. w jaki sposób i na jakiej podstawie faktycznej zróżnicowane cechy płciowe oraz transpłciowość miałyby stanowić przeszkodę do pełnienia służby wojskowej
• Podkreślił przy tym, że  Światowa Organizacja Zdrowia usunęła transpłciowość, w tym transseksualizm, z listy zaburzeń psychicznych

Pytania do MON w sprawie "transseksualizmu"

Jak czytamy, jednym z postulatów Rzecznika Praw Obywatelskich z raportu: "Sytuacja prawna osób nieheteroseksualnych i transpłciowych w Polsce. Międzynarodowy standard ochrony praw człowieka osób LGBT i stan jego przestrzegania z perspektywy RPO" była zmiana rozporządzenia MON z 24 stycznia 2018 roku w sprawie orzekania o zdolności do czynnej służby wojskowej oraz trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach - poprzez usunięcie transseksualizmu z listy chorób uniemożliwiających czynną służbę wojskową.

Ponadto na utrudniony dostęp do służby wojskowej osób transpłciowych Rzecznik zwracał uwagę w wystąpieniu do MON z  14 maja 2020 roku. Podnosił, że 18 czerwca 2018 roku Światowa Organizacja Zdrowia opublikowała aktualizację Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób Problemów Zdrowotnych. W obecnej wersji - ICD 11 - transpłciowość, w tym transseksualizm, zostały usunięte z listy zaburzeń psychicznych. 25 maja 2019 roku Zgromadzenie Ogólne WHO jednomyślnie przyjęło nową klasyfikację, zobowiązując tym samym państwa członkowskie, w tym Polskę, do jej wdrożenia. Argumentacja z tego wystąpienia RPO pozostaje aktualna – czytamy.

Natomiast zgodnie z rozporządzeniem MON z 25 marca 2024 roku w sprawie orzekania o zdolności do służby wojskowej i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach, które weszło w życie 28 marca 2024 roku, „transseksualizm" i „obojnactwo" ponownie wymieniono jako choroby i ułomności będące podstawą do orzeczenia przez komisję kategorii „E" lub „N", oznaczających całkowitą, trwałą lub czasową niezdolność do czynnej służby wojskowej.

Rzecznik wymienia, że zarówno „transseksualizm", jak i „obojnactwo", widnieją m.in. w wykazie chorób lub ułomności uwzględnianych przy orzekaniu o zdolności do służby wojskowej oraz służby poza granicami państwa, a także o ograniczonej zdolności do pełnienia zawodowej służby wojskowej w poszczególnych rodzajach sił zbrojnych RP i rodzajach wojsk oraz na określonych stanowiskach służbowych wraz ze wskazaniem kategorii zdolności do zawodowej służby wojskowej.

Zdaniem Rzecznika stan prawny ograniczający dostęp do służby wojskowej osobom transpłciowym i interpłciowym stoi w sprzeczności z aktualnym stanem wiedzy medycznej oraz z zaleceniami Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie praw człowieka członków sił zbrojnych i może być uznany za przejaw dyskryminacji ze względu na tożsamość płciową. Co więcej, odchodzi się od terminów „transseksualizm" i „obojnactwo", użytych w rozporządzeniu MON z 25 marca 2024 roku, na rzecz określeń „transpłciowość" i „interpłciowość".

W związku z powyższym zastępca RPO Valeri Vachev zwrócił się do Ministerstwa Obrony Narodowej, z jakich powodów „transseksualizm" został ponownie uznany w rozporządzeniu MON za przesłankę dyskwalifikującą z zawodowej służby wojskowej. Poprosił także o wyjaśnienie, w jaki sposób i na jakiej podstawie faktycznej zróżnicowane cechy płciowe oraz transpłciowość miałyby stanowić przeszkodę do pełnienia służby wojskowej.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH
• MON
• MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ
• RPO
• WOJSKO